Episode III

Renzo Martens

Tentoonstelling: 21 november 2008 - 4 januari 2009

Vertoning film: 11.30, 13.30, 15.30 u

Opening: donderdag 20 november om 20.00u (in bioscoop Tuschinski, geen kaarten meer verkrijgbaar!)

Discussie Martens/Nash in SMBA: zaterdag 22 november om 15.45u, met aansluitend receptie

De opening van de SMBA-tentoonstelling 'Renzo Martens - Episode III' is tevens, met een vertoning van de film Episode III - 'Enjoy Poverty' in bioscoop Tuschinski op 20 november, het startschot van het IDFA. Daarna is de film doorlopend te zien in Bureau Amsterdam, samen met enkele gerelateerde objecten. Op zaterdagmiddag 22 november zal Martens in gesprek gaan met Mark Nash, expert op het gebied van cinematische strategieën in de beeldende kunst. Aansluitend is er een receptie ter gelegenheid van de tentoonstelling.

Episode III - Enjoy Poverty is de tweede in een serie van drie films van Martens. Het eerste deel maakte Martens in Tsjetsjenië, waar hij tussen de ruïnes en de slachtoffers van de oorlog op zoek gaat naar afleiding voor zijn liefdesverdriet.

Voor Episode III reisde Martens met zijn videocamera door de Democratische Republiek Congo, waar zich al jaren een humanitaire ramp afspeelt. Zijn film toont onder meer hoe de ontwikkelingsorganisaties en de Westerse fotografen aldaar een vooringenomen beeld neerzetten van die situatie. Martens confronteert het publiek met het feit dat de Afrikanen zelf niet profiteren van de beelden die buitenlandse fotografen van ze nemen, integendeel. Net als goud en genotmiddelen vallen ook de beelden van armoede, het meest lucratieve exportproduct van het land, buiten hun bereik, want deze worden exclusief geëxploiteerd door de Westerse 'armoede-industrie'. Als antwoord op dit onrecht start Martens een emancipatieproject voor Congolese fotografen; een project dat tot falen is gedoemd.

Welke oplossingen kan hij dan wél aandragen voor de problemen in het land? Gaandeweg wordt duidelijk dat de kunstenaar slechts puur symbolische bijdragen kan doen, die eerder wrang en karikaturaal, dan menselijk overkomen. Daarmee houdt Martens de Westerse ontwikkelingshulp, en vooral ook de Westerse kijker, een lachspiegel voor waarin de morele dilemma's van deze tijd zich genadeloos aftekenen. Dat doet hij niet zonder eerst al even genadeloos de humanitaire crisis in Congo gedetailleerd in kaart te brengen.

Cruciaal in de film is manier waarop Martens gebruik maakt van zekere conventies uit het documentaire genre en daar inbreuk op pleegt door zijn constante aanwezigheid als cameraman, reporter en activist tegelijk. Zijn werk is in die zin op te vatten als een 'performance-documentaire'.

Daarover gaat het gesprek tussen Renzo Martens en Mark Nash voorafgaand aan de receptie op zaterdag 22 november in SMBA. Mark Nash is hoofd van de afdeling Curating Contemporary Art aan het Royal College of Art in Londen. Hij is specialist op het gebied van (documentaire) film in de hedendaagse kunst. Hij was onder andere co-curator van Documenta 11 (2002) en filmcurator van de Berlijn Biënnale (2004).

Renzo Martens (Sluiskil, 1973) studeerde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en de Vrije Universiteit, Brussel. Daarnaast bezocht hij de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, Gent en de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Een fragment van Episode III is momenteel ook te zien in de Brussel Biënnale 2008.

Bij de tentoonstelling 'Renzo Martens - Episode III' verschijnt SMBA Nieuwsbrief nr. 107, een speciale editie met teksten van curator Jelle Bouwhuis, kunsttheoreticus Jorinde Seijdel en filosoof Frank Vande Veire (NL/EN).

Deze Nieuwsbrief is gratis verkrijgbaar bij de tentoonstelling en tevens te downloaden vanaf www.smba.nl

Vertoningstijden 'Episode III, Enjoy Poverty' in SMBA:

21 november tot en met 4 januari

Dinsdag t/m zondag om 11.30u, 13.30u en 15.30u

Toegang gratis

25 december en 1 januari gesloten

Vertoningstijden op 22 november:

11.30u, 14.00u en 17.00u

Aanvang discussie Martens/Nash om 15.45u

Aansluitend receptie tot 19.00u